الگوهای کالبدی همسایگی در بافت تاریخی یزد؛ شاخصه‌ها، ابزارهای معمارانه و اصول معماری همسایگی

Authors

  • علی صادقیان کارشناس ارشد معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه یزد، ایران.
Abstract:

بیان مسئله: همسایگی و تعامل همسایه‌ها از ویژگی‌های جامعۀ ساکن در شهرهای تاریخی ایران بوده است که در زندگی شهری امروز کمرنگ شده و تبعات و مخاطرات اجتماعی جدی‌ای را به همراه داشته است. موضوع مورد توجه در مقالۀ حاضر این است که چگونه کالبد معماری مجموعه‌های همسایگی شهرهای تاریخی، برخلاف شهرهای جدید، امکان برقراری روابط همسایگی را فراهم می‌آورده است. هدف پژوهش: این مقاله بر آن است که، با شناسایی عرصه‌های همسایگی و تجزیه و تحلیل کالبدی آنها، ضمن گونه‌شناسی الگوهای کالبدی همسایگی، به شناسایی شاخصه‌های معماری آن و ابزارها و اصول معمارانۀ به‌کارگرفته‌شده برای ظهور و بروز این رفتار اجتماعی در بافت تاریخی یزد بپردازد. روش پژوهش: به‌منظور دستیابی به هدف پژوهش، از روش تحقیق نظریۀ داده‌مبنا بهره گرفته شده است. پس از شناسایی و مشاهدۀ میدانی نمونه‌های متنوع عرصه‌های همسایگی در بافت تاریخی یزد از طریق نمونه‌گیری نظری، نمونه‌ها توصیف و تحلیل شدند. عمدۀ فرآیند تحلیل از طریق عکس‌برداری مکرر و ترسیم دیاگرام‌های فضایی و پلان‌های شماتیک و درج یادداشت‌های تصویری و نوشتاری و سپس کدگذاری مراتبی آن‌ها صورت گرفته است. نتیجه‌گیری: نتایج تحقیق حکایت از آن دارد که، با بهره‌گرفتن از ابزارهای معمارانه‌ای چون تغییر مصالح کف و جداره‌ها (ازاره‌ها)، مسقف‌کردن، ایجاد اختلاف سطح، ایجاد امکان نشستن موقت، تغییر تناسبات، تزیینات و تغییر نور و سایه، سه الگوی پایۀ همسایگی در عرصۀ نیمه‌عمومی بافت تاریخی شکل گرفته‌اند که شامل الگوهای ورودی‌محور، دربندمحور و ساباط‌محور هستند. این الگوها با رعایت دو اصل «مجاورت مکانی» و «کیفیت‌بخشی فضایی»، از طریق شاخص‌های معماری همسایگی چون مردم‌واری، آسایش اقلیمی، خلوت، حریم، آسایش عملکردی و امنیت در معابر با افزایش حضورپذیری آنها، در برقراری روابط همسایگی تأثیرگذار بوده‌اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

طراحی یک واحد همسایگی با رویکرد بافت تاریخی یزد

چکیده : انسان امروزی که در جهانی پرهرج و مرج زندگی می کند، نیازمند دست یابی به شیوه هایی است که پاسخگوی فشار های زمانه بوده و محیطی امن و مطلوب را بوجود آورد. بنابراین دستیابی به مکانی آرام و مصون از تزاحم های محیط، برای زیستن در کنار یکدیگر در واحدی به نام خانه ومحیطی به نام همسایگی ضرورتی غیر قابل انکار است. در گذشته اصل آرامش و خلوت خانوادگی در نتیجه ترکیب هندسی خانه های قدیمی باحیاط مرکزی...

تعیین پنجره همسایگی مناسب برای تحلیل همسایگی

استفاده روزافزون از داده های شبکه ای (رستری) در مطالعات علوم زمینی و با برآوردهای هیدرولوژیک، ضرورت استخراج هر چه دقیق تر این داده ها را به کمک روش های مبتنی بر علوم ریاضی و به ویژه زمین آماری دوچندان کرده است. از آنجا که داده های رستری معمولاً از میان یابی داده های نقطه ای و یا پردازش تصاویر ماهواره ای تهیه می شوند، لذا استفاده از تحلیل همسایگی در استخراج و یا تدقیق آنها تقریباً اجتناب ناپذیر می...

full text

انسجام درشبکه‌های همسایگی شهرمشهد

همسایگی بخش مهمی از فضای عمومی شهراست که فرصت ارتباط اجتماعی را برای ساکنین فراهم می آورد و از این جهت در تقویت انسجام شهر سهم مهمی دارد. تحلیل ثانویه داده های همسایگی بر روی 30 شبکه همسایگی در سه منطقه برگزیده شهرمشهد به روشنی نشان می دهد که انسجام رابطه ای شبکه همسایگی این شهر کمتر از حد متوسط و بیشتر نیز متکی بر پیوندهای ضعیف همسایگی است و انسجام ارزشی شبکه نیز از لحاظ شدت علائق ارتباطی و تع...

full text

ارزیابی میزان رضایت ‌مندی پروژه‌های بازآفرینی بافت تاریخی شهرها با رویکرد اجتماعات محلی؛ مطالعه موردی: مجموعه همسایگی کویر در شهر یزد

مقدمه: بازآفرینی شهری اصطلاحی عام است که مفاهیم دیگری نظیر بهسازی، نوسازی، بازسازی، مقتدرسازی و روان‌بخشی شهری را در برمی‌گیرد. اهداف: هدف این پژوهش در راستای رویکرد اجتماع‌محوری، ارزیابی وضعیت بازآفرینی بافت تاریخی شهر یزد با رویکرد اجتماعات محلی و سنجش میزان رضایت‌مندی از ایجاد چنین پروژه‌هایی و ارائه راهکارهایی برای استفاده بهینه از این فضاها ضمن حفظ هویت بافت در شهر یزد است. مواد و روش‌ها: ...

full text

ارتقاء انسجام اجتماعی - کالبدی در بافت های فرسوده شهری از طریق طراحی فضای عمومی همسایگی

مقدمه: مروری گذرا بر آن چه که از آن با عنوان شهرنشینی مدرن یاد می شود حاکی از آن است که رواج و تثبیت الگوهای جدید در شهرسازی به قیمت تضعیف و یا از دست دادن بسیاری از «ارزش های انسانی» حاکم بر معماری و شهرسازی تمام شده است. گسترش ناموزن و نامتعادل بافت های شهری جدید، فقدان نسبی وحدت اجتماعی و افول نهادها و سازمان های اجتماعی، تغییرات فاحشی را در ساختارهای اجتماعی و ارزش هایی سبب شده است که بیشت...

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 16  issue 80

pages  5- 16

publication date 2020-01-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023